Khi màn đêm buông xuống sâu hơn, tâm trí tôi lại thường trôi theo những suy tưởng về việc làm sao mà một lời dạy từ tận mấy nghìn năm trước, đi qua bao nhiêu dâu bể, mà giờ vẫn còn nguyên vẹn để mình đọc được. Đã có lúc tôi từng hình dung "Kho Tàng Pháp Bảo" là một khái niệm vô cùng vĩ mô, kiểu như một cái thư viện khổng lồ chứa đầy kinh sách cổ hay những kho lưu trữ điện tử của thời đại mới. Thế nhưng, tôi lại cảm nhận nó mang hình ảnh của một chiếc mỏ neo hơn cả. Một thứ gì đó giữ cho tâm mình không bị cuốn trôi bởi những xu hướng nhất thời hay các cách diễn giải "dễ dãi" của thế giới hiện đại.
Mình tự hỏi, nếu không có cái kho tàng ấy —thiếu vắng Tam Tạng Pāḷi cùng hệ thống Chú giải, Phụ chú giải mà các bậc Tổ sư đã khổ công bảo tồn— ắt hẳn đạo Phật hiện thời đã bị biến dạng thành một loại tín ngưỡng pha trộn nào đó. Người ta hay có xu hướng muốn làm cho mọi thứ trở nên "dễ thở" hơn, phù hợp với lối sống nhanh bây giờ, nhưng chính cái sự "đơn giản hóa" đó đôi khi lại làm mất đi cái chất thật của Chánh Pháp. Tôi tin rằng Chánh Pháp sẽ không biến mất một cách đột ngột. Thay vào đó, nó sẽ nhạt nhòa và suy yếu dần theo thời gian, cho đến khi mình chẳng còn nhận ra mục tiêu ban đầu là gì nữa.
Có những lúc ngồi lật mấy trang kinh, mình thấy hơi sợ cái trách nhiệm của việc "giữ gìn". Vấn đề không nằm ở việc bảo quản sách vở khỏi hư hại hay bụi bặm, mà là nỗ lực để các chuẩn mực thánh thiện đó luôn sống động trong chính con người mình. Pháp Bảo giống như một cái thước đo vậy. Bất cứ khi nào tiếp cận một tư tưởng mới hay phương pháp tu tập "khác lạ", chúng ta đã có cơ sở để so sánh. Nếu không có bộ chuẩn ấy, mình dễ bị dắt mũi bởi cảm xúc cá nhân hoặc bị chi phối bởi những trải nghiệm mang tính nhất thời. Hành trì dựa more info trên cảm hứng nhất thời ắt sẽ dẫn đến việc lầm đường lạc lối, cái này mình đã nếm trải không ít lần rồi.
Mà lạ một điều, cái kho tàng này nó không chỉ dành cho chư Tăng. Là một người cư sĩ, đôi lúc tôi cũng cảm nhận được trách nhiệm của mình đối với giáo pháp. Bổn phận ấy không phải là việc đi thuyết giảng cho người khác, mà là học cho đúng, hiểu cho kỹ để không làm sai lệch cái bản chất vốn có. Dường như khi không được đem ra sử dụng, Pháp Bảo chỉ là một mớ giấy mực im lìm, là những dòng chữ nằm yên trên mặt giấy. Chỉ khi ta dùng Pháp bảo làm gương soi cho thân nghiệp và khẩu nghiệp hay những lúc tâm mình nổi sóng, thì lúc đó Pháp Bảo mới thực sự "vận hành".
Nghĩ đến việc các thế hệ đi trước cứ bền bỉ tụng đọc, chép tay, và xác minh từng từ ngữ một để kế thừa, tôi tự nhận thấy mình còn nhiều lười biếng. Chúng ta đang sống trong thời đại mà mọi thứ đều sẵn có qua một cái chạm trên màn hình điện thoại, nhưng chính sự tiện lợi đó đôi khi lại khiến ta trở nên thiếu sâu sắc. Gìn giữ giáo pháp nghe có vẻ vĩ đại, nhưng thực chất nó khởi đầu từ việc ta nhẫn nại ngồi xuống, đọc một đoạn giáo lý thật chậm rãi, rồi tự nhìn lại xem mình có đang hành trì đúng không. Chẳng cần gì hào nhoáng, chỉ cần sự thành thật với chính mình là đủ rồi.
Màn đêm thật yên bình, có lẽ đây là lúc thích hợp để khép lại dòng suy tưởng này. Chân lý vốn dĩ vẫn luôn trường tồn, không hề suy suyển, chỉ có hành giả là cứ mải miết theo đuổi những thứ viển vông mà quên đi cái gốc rễ ngay tại hiện tại. Dường như chính trong sự tĩnh lặng này, giáo pháp mới có thể thẩm thấu sâu sắc nhất vào tâm hồn.